Politiek ziet het belang van investeren in start- en scaleups.

Een fonds waar start- en scale-ups met goede ideeën kunnen aankloppen, meer diversiteit in de wereld van de technologie, fiscaal stimuleren van durfkapitaal, accreditatie van codeerinstituten en het aantrekkelijk maken van medewerkersparticipatie. De uitkomsten van het tech verkiezingsdebat zijn veelbelovend.

Tech wordt steeds belangrijker voor onze economie en samenleving. In alle sectoren komen er nieuwe spelers die meer waard zijn dan bedrijven die deze sectoren lang gedomineerd hebben. Maar, doen we voor deze spelers wel genoeg, vraagt Constantijn van Oranje zich af. Als ambassadeur van het Nederlandse startup ecosysteem, was hij tijdens het debat te gast in de studio. 

Kandidaat-Kamerleden Mona Keijzer (CDA), Matthijs van Neerbos  (PvdA), Steven van Weyenberg (D66), Tom van der Lee (Groenlinks), Renske Leijten (SP) en Dennis Wiersma (VVD) debatteerden over de ontwikkeling van techkampioenen in eigen land, de inzet van de overheid voor een sterker tech ecosysteem en het aantrekken van talent uit het buitenland. Het debat leverde duidelijke meningsverschillen op maar over een ding waren alle partijen het eens: startups en scale-ups spelen een belangrijke rol in de transitie naar een slimme economie en de overheid moet meer doen om hen te helpen om aan financiering en talent te komen.  

De stelling ‘Nederland moet durfkapitaal fiscaal stimuleren’ kent twee duidelijke voorstanders: D66 en VVD. Dennis Wiersma van de VVD is voorstander van het investeren in startups vrij te stellen in box 3. “Er moet een mogelijkheid komen dat investeerders bij een mislukte investering een deel belasting kunnen terugvragen”, aldus Van Weyenberg (D66). “In Engeland loopt al een soortgelijke regeling, die werkt uitstekend.” Voor het CDA is alles bespreekbaar, ook de Engelse variant, maar zo geeft Mona Keijzer aan, Engeland heeft wel een ander fiscaal stelsel dan hier. VVD en D66 zijn ook voorstander om medewerkersparticipatie, medewerkers mede-eigenaar maken van een bedrijf, fiscaal aantrekkelijker te maken. Mona Keijzer van het CDA noemt dat hiervoor al een motie is ingediend door haar partij. “We moeten kijken hoe we het uitbetalen in aandelenopties beter mogelijk kunnen maken.” Tom van der Lee vindt dat Nederlandse pensioenfondsen meer in Nederland zouden moeten beleggen. Nu wordt van de 1500 miljard, 1300 miljard in het buitenland belegd.

In een wereld die door tech gedomineerd wordt, is het belangrijk dat opleidingen hierop aansluiten, stelt Constantijn van Oranje . “Er dreigt een gigantisch tekort aan talent in technologie te ontstaan omdat het onderwijs zich nu nog richt op banen die in de toekomst zullen verdwijnen.

Als voorbeeld van onderwijs dat in deze tijd nodig is, wordt TechGrounds genoemd, dat IT-professionals opleidt met een focus op vrouwen en culturele diversiteit. Door de huidige manier van financieren van onderwijs komen codeerscholen als TechGrounds niet in aanmerking voor accreditatie en hun studenten daardoor niet voor studiefinanciering. 

Opvallend genoeg zijn alle kandidaat-Kamerleden het erover eens dat dit moet veranderen, zo blijkt uit een stemronde tijdens het debat. “Te veel binnenlands talent blijft onbenut”, zegt Matthijs van Neerbos. “We hebben hier met meerdere partijen al om gevraagd”, reageert de VVD.

De VVD is, net als D66, voorstander om talent uit het buitenland te halen, als je dit in Nederland niet kunt vinden. Volgens de VVD is de talentpool in Nederland niet groot genoeg om alle vacatures in ons land in te vullen. Het organiseren van talentmissies naar het buitenland om talent te scouten, wordt in de discussie genoemd. 

Daarnaast pleit Steven van Weyenberg van D66 vooral voor het verbeteren van diversiteit in eigen land. Hij wil dat het startup-investeringsfonds van de overheid, een diversiteitsdoel gaat hanteren. Slechts 1 op elke 100 euro’s gaat naar ondernemingen die zijn opgericht door een vrouw. De overheid moet volgens hem ingrijpen in dit marktfalen. ‘Nu worden vrouwelijke ondernemers hier nog vaak afgewezen door investeerders, omdat ze te weinig ervaring zouden hebben. We zijn op dat gebied het achtergebleven kindje van Europa. ’

In de laatste ronde werd de kandidaat-Kamerleden gevraagd welke harde beloftes, naast hetgeen al is gezegd in het debat, ze doen richting de verkiezingen. De harde beloftes van de kandidaat-Kamerleden op een rijtje:

• SP wil graag het plan van een nationale investeringsbank doorvoeren.
• VVD oppert een fonds waar iedereen met een goed idee kan aankloppen voor een kickstart.
• Volgens Groenlinks gaan digitaliseren en duurzaamheid hand in hand. “Door gebruik te maken van de kennis van startups/scale-ups kan Nederland de groene waterstofkampioen van Europa worden.”
• D66: “We zullen gewoon de portemonnee moeten trekken voor onderwijs, innovatie en ontwikkeling. Daar blijven we op dit moment achter, daar zijn we niet de wereldtopper die we zo graag willen zijn.”   
• PvdA wil zich hard maken voor een groot offensief tegen laaggeletterdheid. “Voor een digitale samenleving is het essentieel dat je kunt lezen en schrijven.”
• CDA stemt in met alle voorgaande beloftes, met de toevoeging zich in te zetten om tekorten in de technieksector aan te pakken en daarin meer in te zetten op diversiteit. “We missen echt de boot, vooral omdat er veel te weinig vrouwen in de techniek stappen.” 

Constantijn van Oranje kijkt terug op een goed debat: “Het is absoluut goed dat dit heeft plaatsgevonden. Zoals al is aangegeven, technologie zit in alle haarvaten van de maatschappij. Dat betekent dus ook dat je vanuit de politiek over al die aspecten een mening moet hebben en technologie verandert het perspectief. Vooral door de kansen die er zijn. Dus moet daar een ander beleid op gemaakt worden. Niemand heeft technologie, startup- of scale-ups bovenaan de agenda staan. Maar, het zit overal in. Daarom is het belangrijk dat je het bespreekt. Het heeft impact op onderwijs, op fiscaliteit en op buitenlands beleid. We moeten nieuwe paradigma’s bedenken over hoe we met deze ontwikkelingen omgaan. ”